دمشق
دمشق پایتخت جمهوری عربی سوریه کنونی یا شام قدیم است.
مساحت شهر دمشق185170کیلومتر مربع است.
از شمال به ترکیه از شرق به عراق از جنوب به فلسطین واردن واز غرب به لبنان ودریای مدیترانه محدود می شود
جمعیت این شهر19،314،747نفر است.
آب وهوای مناطق ساحلی مدیترانه ای ودر سایرنقاط نیمه استوایی است.درجه حرارت در نقاط مختلف این کشور متفاوت است دربعضی از نقاط آن در تابستان به حدود 42 درجه ودر زمستان به 25 درجه سانتی گراد میرسد.
اماکن زیارتی شهر دمشق
مرقد و مزار عقیله بنى هاشم زینب کبرى علیه السلام:
یکى از زیارتگاههاى بسیار مهم و مورد توجه همه مذاهب اسلامى در دمشق ، مرقد و آرامگاه زینب کبرى ، دختر امیرالمومنین علیه السلام است.قریه اى که حضرت زینب علیهاالسلام در آن مدفون هستند در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است . در حال حاضر این قریه به شهر متصل و در هفت کیلومترى شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع مى باشد.
در خیابان اصلى این شهرک از دور، گنبد و ماذنه هاى مقبره آن بانوى گرامى و دخت امام على علیه السلام دیده مى شود. گنبد این مرقد طلائى است و در سمت شرقى و غربى آن دو مناره کاشیکارى شده قرار دارد.
در مدخل در غربى حرم و سمت راست آن داخل اطاق کوچکى سه قبر وجود دارد که یکى از آنها قبر آیه الله سید حسین یوسف مکى عاملى متوفى 1397 هجرى و دیگرى مرحوم محسن الامین عاملى ، صاحب تالیف معروف اعیان الشیه و سومین آنها نیز دختر میرزا تقى بهبهانى مى باشد.
فضاى حرم حضرت زینب و صحن آن بصورت مربع مستطیل مى باشد که شبستان و گنبد و حرم در وسط آن قرار گرفته و داراى چهار در ورودى مى باشد سقف شبستان و حرم از سه قسمت تشکیل شده که به صورت پله اى بر روى هم قرار دارند و گنبد نیز در وسط آن قرار یافته است . بر روى این گنبد آیاتى از قرآن نوشته شده و طلاکارى آن در سالهاى اخیر به وسیله ایران انجام شده است
در سمت شرق صحن مطهر، مصلاى زینبیه به همت آیه الله فهرى زنجانى نماینده مقام معظم ولى فقیه در سوریه ساخته شده و مراسم نماز جماعت ، دعاى کمیل و نماز جمعه در آن برقرار مى گردد. این شبستان بسیار بزرگ مى باشد. مساحت کل صحن ، حرم و سایر مراکز وابسته حدود ده هزار متر مربع است . در حرم جمعا 114 اطاق وجود دارد که 64 اطاق آن در صحن بزرگ و بقیه در صحن دوم و حسینیه هاى اطراف است
مقبره آن بانوى بزرگوار زینب کبرى علیهاالسلام در وسط حرم با ضریحى نقره اى و اطراف آن هشت ستون کاشیکارى شده که گنبد حرم بر آن استوار شده وجود دارد. دیوارهاى حرم مطهر تا نصف آن سنگ سفید و بقیه آئینه کارى بوده و جلوه اى از هنر و معمارى ایرانى اسلامى است . بناى داخل و خارج حرم و همچنین مناره ها و گنبد از حدود بیست سال پیش است ولى توسعه هاى اطراف صحن و تزئینات آنها همگى از سوى جمهورى اسلامى انجام شده است
مقام و مقبره حضرت رقیه علیهاالسلام:
یکى از زیارتگاههایى که پس از مقبره حضرت زینب کبرى علیهاالسلام
مورد توجه مذاهب اسلامى و بویژه شیعه مى باشد، مقبره و حرم رقیه علیهاالسلام ، دختر معصوم و کودک خردسال امام حسین علیه السلام است
آن معصومه را کنار آن مکان که مقبره اى عمومى به نام مقبره باب الفرادیس بود به خاک سپردند. این مقبره در شمال غربى محله قدیمى دمشق و کنار باب الفرادیس قرار داشت .
مسجد جامع اموی:یکی از مهمترین مساجد دمشق می باشدومقبره بسیاری از انبیا در این مکان واقع شده است.
این مسجد شامل چهار قبه به نام های
قبه المال
قبه الغواره
قبه الساعات
قبه النسر یا عقاب
وسه باب به نام های:
باب الزیاده
باب جیرون
باب الناطفین
مناره هاى جامع اموى شامل:
مناره شمالی،مناره شرقی وغربی می باشد.
آثار و مقام انبیا در جامع اموى عبارتند از:
قبر و مقام هود علیه السلام
این مکان در سمت چپ مقام راءس یحیى یعنى در مقابل ستون چهارم در دیوار قبله از سمت شرق شبستان قرار دارد و بر سنگ دیوار، قبله به خطى زیبا در زمینه سبز نوشته شده است هذا مقام هود النبى علیه السلام
مقام حضرت خضر علیه السلام
گویند حضرت خضر نبى علیه السلام در مسجد اموى همواره نماز مى گذاشته است مکان نماز ایشان در سمت شرقى قبله (جنوب شرقى ) نزدیک مناره شرقى بوده است . اکنون نزدیک به محراب اصلى مسجد و به موازات مقام هود بر دیوار قبله عنوان هذا مقام خضر النبى بر تابلویى سبز دیده مى شود
مکان نزول عیسى علیه السلام
مسلم از اوس بن اوس و از رسول خدا صلى الله علیه و آله نقل کرده است که حضرت عیسى بن مریم ، کنار مناره شرقى دمشق یعنى جامع اموى نزول خواهد کرد و کنار آن مناره ، قطعه سنگى که حضرت موسى در کوه طور با عصاى خود بر آن زد و دوازده چشمه جارى شده وجود دارد.
مقام و محل دفن سر یحیى علیه السلام
حضرت یحیى علیه السلام به قدرت الهى از پدر و مادر پیرى که امید به فرزند نداشتند بدنیا آمد. خداوند یحییرا در کودکى علم و حکمت عنایت فرمود و آتینا الحکم صبیا. وى از دوران جوانى با عفت و با تقوى بود، همواره در مسجد الاقصى به عبادت و ریاضت مشغول و از اختلاط با اهل دنیا پرهیز مى کرد. او به هنگام بعثت عیسى علیه السلام نبوت ایشان را شهادت داد و در همین دوران بود که به دستور پادشاه بنى اسرائیل به قتل رسید.
مقام راءس الحسین علیه السلام
هنگامى که کاروان اسرا و سرهاى بریده شهدا به سمت دمشق در حرکت بود، سر مبارک امام حسین علیه السلام در پایان همه سرها و مقابل زنان و اهل بیت حرکت داده مى شد. آنگاه به فرمان یزید سر مبارک را از مجلس بیرون برده و به همراه سایر سرهاى شهدا سه روز بر باب القصر آویزان کردند.پس از آن مدت ، سر مبارک امام حسین علیه السلام را پائین آورده و در گوشه شمال شرقى مسجد در اطاقکى دادند. این سر چند روز در این مکان قرار داشت . بعدها در آنجا بقعه اى به یادبود این حادثه غم انگیز ساختند که به راءس الحسین علیه السلام مشهور شد.
محراب و مقام حضرت زین العابدین علیه السلام
هنگامى که امام سجاد علیه السلام در حال اسارت در مسجد اموى حضور داشتند، در شمال شرقى جامع و در مکانى به تهجد و عبادت مى پرداختند. این عساکر گوید آن حضرت هر شب و روز در این مکان هزار رکعت نماز مى گذاشته اند این مکان مقدس در طول قرون مختلف مورد تبرک و زیارت قرار مى گرفته و مى گیرد.
مسجد الاقصاب = القصب
این مسجد در سمت باب الفرادیس و خیابان اصلى مسیر حرم حضرت رقیه و حدود پانصد متر پائین تر از سوق العماره قرار دارد. در این مکان سرهاى شهداى مرج عذرا یعنى حجر بن عدى و یارانش بخاک سپرده شده اند. شایان ذکر است بدنهاى این شهدا در مرج عذرا کنونى در36 کیلومترى دمشق قرار دارد.
قبرستان باب الصغیر
قبرستان باب الصغیر یکى از قبرستانهاى بسیار مهم و تاریخى دمشق است . این قبرستان در نزدیکى باب الصغیر که یکى از دروازه هاى اصلى شهر قدیمى دمشق است قرار داشته و وجه تسمیه آن نیز به همین علت است
قبور فرزندان گرامى ائمه اطهار علیهم السلام در باب الصغیرشامل:
قبر سکینه دختر امام حسین علیه السلام
سکینه یکى از دختران حضرت امام حسین علیه السلام بود که در حادثه جان فزاى کربلا حضور داشت . قبر السکینه در باب الصغیر ابتداى در اصلى است و داراى گنبدى بزرگ به رنگ سبز مى باشد که دو گنبد دیگر نیز اطراف آن هستند. بر فراز این مرقد مناره اى نیز برنگ سبز دیده مى شود. قبر سکینه علیهاالسلام و ام کلثوم زینب صغرى دختر امام على علیه السلام هر دو داخل یک حجره و شبستان بزرگى است .
قبر ام کلثوم دختر امام على علیه السلام
در کنار مرقد سکینه – دختر امام حسین علیه السلام – قبر ام کلثوم ، دختر امام على علیه السلام است
قبر منسوب به فاطمه صغرى دختر امام حسین علیه السلام
قبر عبدالله بن جعفر الصادق علیه السلام
قبر فرزند گرامى امام صادق علیه السلام ، کمى بالاتر از قبر فاطمه صغرى و در سمت چپ آن قرار دارد که داراى گنبدى کوچک به رنگ سبز بوده و داخل آن تابوتى چوبین با محفظه اى فلزى دیده مى شود؛ این جا قبر فرزند امام ششم شیعیان است
.
قبر عبدالله بن سجاد علیه السلام
قبر عبدالله بن امام زین العابدین علیه السلام – معروف به عبدالله بن باهر- در کنار دیواره شرقى باب الصغیر قرار دارد که از قبرستان مستقل و راه آن پس از در اصلى قبرستان مى باشد. داراى صحن و گنبد سبز و شبستان نسبتا بزرگى است .
مدفن سرهاى شهداى کربلا در باب الصغیر
پس از آنکه اهل بیت رسول خدا صلى الله علیه و آله را در کربلا به خاک و خون کشیدند، عمر بن سعد دستور داد تا سرهاى شهدا را قطع نمایند. پس از این اقدام شنیع ، سرها را بین قبایل قسمت نمود تا آنان بدین وسیله به ابن زیاد تقرب جویند.
هنگام طلوع آفتاب سرهاى مقدس شهدا و کاروان اسراست از باب الساعات وارد مسجد اموى شد. آنگاه به دستور یزید لعنه الله ، تمامى سرها به مدت سه روز بر دروازه هاى شهر و مسجد اموى آویزان گردید. امام زین العابدین علیه السلام پس از چندى موافقت یزید را گرفت تا سرها را به بدنها ملحق سازد و لذا سر امام حسین علیه السلام و سایر شهدا را به کربلا برده و به اجساد مطهرشان ملحق فرمود.
در عین حال چند سر از شهداء را در باب الصغیر به خاک سپردند. این سرها عبارتند از 1- سر مقدس حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام . 2 – سر مقدس على اکبر علیه السلام 3 – سر مقدس حبیب بن مظاهر علیه السلام
مقابر صحابه رسول خدا صلى الله علیه و آله در باب الصغیرعبارتند از:
قبر منسوب به بلال حبشى
قبر منسوب به عبد الله بن ام مکتوم
قبر منسوب به عبد الله بن جعفر بن ابیطالب علیه السلام
قبر اوس بن اوس
واثله ابن الا سقع
قبر ابان بن عثمان
آرامگاه علی شریعتی هم در زینبیه واقع شده است.
